نشست نقد و بررسی فیلم «اسرار دریاچه» در پردیس سینمایی اصفهان سیتی سنتر
پردیس سینمایی سیتی‌سنتر دوشنبه ۲۹ مهرماه میزبان نمایش فیلم مستند «اسرار دریاچه»، مستندی علمی- اکتشافی از منطقه تخت سلیمان و دریاچه آن بود که به نمایش زیر دریاچه و آنچه در این منطقه است، می‌پرداخت.
سید مهدی سجادزاده مجری این برنامه ضمن اشاره به اینکه نشست‌های مهرماه امسال هنروتجربه بسیار پربار بود و شاهد هفته فیلم فنلاند، روز اروپایی و نمایش فیلم‌‌های «مهین» و «بهارستان خانه ملت» و « اسرار دریاچه» بودیم برنامه را شروع کرد.
آرمین ایثاریان کارگردان فیلم مستند اسرار دریاچه در ابتدا با تاکید بر ارزش مخاطبان کیفی گفت:« مخاطبان جدی سینما تعداد کمی هستند ، ارج و قربش هم به همین است، به لطف گروه هنروتجربه جریان دیدن فیلم‌‌های مستقل و مستند برقرارشده است و این جای سپاس گذاری دارد».
او در خصوص چگونگی ساخت این مستند افزود: « نخستین بار من در دوره دانشجویی با این منطقه روبرو شدم، هنوز هم اطلاعات کمی راجع به تخت سلیمان وجود دارد و برای بسیاری ناشناخته است. مسیر آن هم نعلی شکل است بنابراین باید به قصد آنجا بروید ،سر راه نیست و به دلیل سرمای هوا چند ماه در سال بیشتر نمی‌توان به آن منطقه تردد داشت. اولین بار وقتی در دوران دانشجویی دریاچه را دیدم گفتم مگر می‌شود کسی تاکنون تا ته این دریاچه را نرفته باشد ؟ این در ذهن من ماند تا بیست سال بعد که به عنوان فیلمساز طرح ساخت فیلم را آماده و مجموعه‌‌های مختلف دانشگاهی را با خودم همراه کردم تا از بار علمی آنان و تحقیقاتی که قبلا انجام داده بودند استفاده شود. تحقیقاتی که در بخش‌‌های ژئوفیزیک ، باستان شناسی، مردم شناسی، جانورشناسی و گیاه شناسی انجام شده بود، با توجه به این تحقیقات و حجم تصاویر متنوعی که ما گرفتیم ، فیلم بالغ بر ۷۰۰ دقیقه راش دارد که می‌توان از آن یثک سریال ساخت و ما در این فیلم ۷۲ دقیقه آن را می‌بینیم».
ایثاریان ادامه داد: « ما یک بافت مستند و قابل اتکای علمی را برای فیلم فراهم کردیم که عملا فیلم بتواند از یک اقتدار علمی برخوردار باشد اما چون در این مستند محور ما اکتشاف دریاچه بود و اینکه مخاطب چقدر می‌تواند یک فیلم علمی‌را تحمل کند در مونتاژ نهایی سعی کردیم بحث اسطوره و تاریخ شفاهی و افواهی مردم را در کنار دانش بچینیم و بر روی این مرز حرکت کنیم که مخاطب حوصله اش سر نرود و بتواند تا آخر همراه با فیلم باشد و چالش اصلی این بود و در نهایت فیلم شد ۷۲ دقیقه.»
کارگردان این فیلم تصریح کرد: «به دلیل همین بافت فیلنم توانست هفته پیش درایتالیا جایزه بهترین مستند را در جشنواره تخصصی فیلم‌‌های باستان شناسی بگیرد و ده روز پیش هم در نیویورک نیز در میان ۶۰۰۰ فیلم جایزه بهترین فیلم را گرفت .البته چون یک فیلم علمی‌است در ایران شاید برایش اتفاقی نیافتد.»
او در پاسخ به یکی از مخاطبان که گفت باید بار تخیل فیلم را بالاتر می‌بردید گفت: « من تا آنجا که توانستم وزن تخیل را بالا بردم و در مورد حلقه‌‌های انسانی و انرژی و اینکه مردم به این منطقه می‌آیند و حال خوبی دارند و معتقدند انرژی دریافت می‌کنند را در فیلم نشان داده ایم اما چون بارعلمی‌ندارد کمتر به آن پرداخته ایم اما عده کثیری از مردم به آنجا می‌آیند و حال خوبی هم دارند، جز این اگر بود یک گروه فیلمسازی ۷۴ نفره نمی‌توانست سه سال و نیم (نه به صورت مستمر) در این مکان دوام بیاورد.»
ایثاریان تصریح کرد: «ما در کلاس جهانی کار کردیم چون نشنال جغرافی خریدار فیلم بود و ما قرارداد هم داشتیم تا اینکه به تحریم خوردیم و آقای علم الهدی گفتند که فیلم را در ایران پخش کنید بهتر از این است که در کمد باشد. قراربود فیلم در شبکه‌‌های جهانی پخش داشته باشد و از این نظر که این اتفاق نیافتاد خستگی به تن ما ماند چون می‌خواستیم فیلم پخش جهانی داشته باشد که نشد».
او از مشکلات فیلمبرداری در زیر آب و سوانحی که برای غواصان این فیلم از جمله خودش اتفاق افتاده بود گفت و خاطرنشان کرد: «بسیاری از غواصی‌‌ها را خودم برعهده داشتم چون عملا کسی قبول نکرد که برود آن زیر، البته آب آرسنیک داشت و مسموم هم بود. گم شدن در غار، حمله خرس، حمله گرگ و وجود مار و عقرب هم که از جمله مشکلات دیگر بود و گاهی به عنوان کارگردان هیچ چیز در کنترل من نبود».
کارگردان فیلم مستند «اسرار دریاچه» با اشاره به اینکه ساخت این فیلم چه تجهیزاتی نیاز داشته است گفت: «هیچ جای دنیا پروژه‌‌های اکتشافی با بودجه شخصی انجام نمی‌شود و این پروزه‌‌ها بودجه‌‌های باز دارد و البته در مواردی مثل گیرکردن دوربین زیرآب در زیردریاچه و… باید با حمایت‌‌های دولتی مشکلات حل می‌شد که با کمک وام حل شد.»
او در پاسخ به اینکه موسیقی فیلم در چند لحظه اول رمزآلود نیست اما در بقیه قسمت‌‌ها خوب شده است افزود: « موسیقی فیلم هم خوب شده است، صدرالدین توانسته از پس آن بربیاید و من سازنده موسیقی را به عنوان یک هنرمند مستقل می‌دانم که موسیقی را به او سپردم و تنها قطعاتی عوض شد».
ایثاریان ادامه داد: « ما سعی کردیم جنبه‌‌های تاریخی را در فیلم بیاوریم و بیشتر بپردازیم به آن چیزهایی که از لحاظ علمی سندیت دارد، یک مدلی در برخی فیلم‌‌های مستند هست که می‌گوید این مکان در چند کیلومتری کجا قراردارد و من عمدا نگفتم این مکان دقیقا کجاست و گذاشتم برعهده مخاطب و بیننده که اگر دوست دارد برود و آنجا را ببیند ، این مکان قدمتی بیش از ۳هزار سال دارد و خیلی دوست نداشتم بگویم کجاست، بیشتر نگاهم به این مکان کلی و به عنوان یک مکان ارزشمند در کره زمین بوده است».
کارگردان مستند « اسرار دریاچه » افزود: «من داستان گو هستم و فیلم‌‌های داستانی بیشتری دارم تا مستند و همیشه دوست دارم داستان بگویم و اینجا هم با همین رویکرد رفتم ولی عرصه فیلم مستند پژوهشی دست و پایم را بسته بود اما سعی کردم در این فیلم هم کمی‌داستان بگویم».
او در خصوص صدای راوی فیلم اظهار داشت: « با رضا کیانیان و بهرام رادان صحبت کردیم که راوی فیلم بشوند و در فیلم حضور داشته باشند اما مدت فیلمبرداری فیلم طولانی بود و آنها قبول نکردند و وقتی کسی نیامد خودم شدم راوی که یک ریسک بود. البته چون مخاطب پیش زمینه‌ای از صدای راوی ندارد موثر بود».
وی با اشاره به حضور و حمایت موثر اعضای یازده نفره اصلی ساخت این فیلم که همدلی زیادی بایکدیگر داشتند گفت: «همدلی میان اعضای گروه بود که دوام آوردیم و توانستیم این پروژه را به پایان برسانیم».
