حواشی انتخاب فیلم در جشنواره چهلم
چهلمین جشنواره فیلم فجر از همین ابتدا با حواشی روبرو بوده است. انتخاب فیلم ها اولین حاشیه ایجاد شده است.
پیش از این گفته شد که هیات انتخاب چهلمین دوره از جشنواره فیلم فجر با تاکید بر سه اصل قانونگرایی، استانداردسازی و عدالت‌محوری آثار حاضر در این دوره را برگزیدند.
سازمان سینمایی و جشنواره فیلم فجر طی دوران برگزاری خود همواره با تاکید بر سه اصل قانونگرایی، استانداردسازی و عدالت محوری در جهت رشد، اعتلا و ترقی روزافزون سینمای وزین ایران تلاش و کوشش کرده‌اند. امسال که برگزاری این رویداد سینمایی به چهلمین دوره خود رسیده نیز ساز و کار و عملکرد این دوره نیز از قواعد فوق‌الذکر مستثنی نبوده و دبیر جشنواره و هیات انتخاب بر رعایت موازین و اصول جشنواره اهتمام ورزیده و بر آن تاکید داشته‌اند.
برای احترام و تاکید بر رعایت اصل قانونگرایی در چهلمین دوره از جشنواره فیلم فجر تمامی آثار ارسالی به دبیرخانه این رویداد سینمایی توسط هیات انتخاب با دقتی بسیار دیده شده و هیچ فشار و سفارشی از جانب هیچ جناح و یا ارگانی باعث نشده که فیلمی خاص در جشنواره اکران بگیرد و یا باعث شود که اثر دیگری از رقابت در این رویداد مهم سینمایی باز بماند.
درواقع، مسئولیت انتخاب آثار این دوره به صورت تمام و کمال بر عهده بهروز افخمی، محمد حسین نیرومند، حسین زندباف، پوران درخشنده، اسماعیل بنی‌اردلان و اسفندیار شهیدی که اعضای هیات انتخاب این دوره را تشکیل می‌دهند، بوده است.
در این راستا، فیلم‌های بسیاری از تشکل‌ها، نهادها و ارگان‌هایی که توقع حضور در جشنواره فیلم فجر را داشتند، توسط هیات انتخاب رای لازم را به دست نیاورده و از حضور در این رقابت سینمایی بازماندند.
استانداردسازی نیز در این دوره از جشنواره به خوبی و به درستی و با تاکید بر رعایت قواعد سازمان سینمایی رعایت شده و هیچ فیلم و اثر سینمایی به صرف نام کارگردان، تهیه‌کننده و مواردی از این دست وارد رقابت نشدند. لازم به توضیح است که همه فیلم‌ها صرفا با تاکید بر کیفیت و ساختار ارزشمند خود و رعایت اصولی چون پایبندی به قواعد جشنواره در جشنواره اکران گرفته و حضور خواهند داشت.
برای مثال برخلاف برخی ادوار جشنواره، فیلمی که قبلا مورد بازبینی قرار گرفته دیگر امکان حضور را نخواهد داشت، ضمن این که اعضای هیات انتخاب چهلمین دوره از جشنواره فیلم فجر با تاکید بر عدالت‌محوری و رعایت حقوق معنوی همه فیلم‌ها، فهرست آثار انتخابی خود را اعلام کردند، به این معنا که به هنگام انتخاب آثار، کار همه گروه‌های فیلمسازی به صورت تخصصی بررسی شده و سبقه و یا نام کارگردان تاثیری در انتخاب آثار نداشته است.
چنانچه در فهرست اسامی نیز مشخص است و آثار کارگردانان فیلم اولی بسیاری دیده می‌شود که دوشادوش فیلمسازان باسابقه در این دوره به رقابت خواهند پرداخت و هیچ قانونی مبنی بر این که چند فیلم اولی باید در جشنواره این دوره اثر داشته باشند به چشم نمی‌خورد. چنین مسیری در راستای انگیزه‌بخشی و عدالت‌محوری عمل کرده و کمک می‌کند که هر اثر به‌واسطه محتوا و کیفیت خود در جشنواره حضور داشته باشد و با این شیوه حقی از هیچ فیلم، فیلمساز و گروهی ضایع نخواهد شد.
انتخاب فیلم‌های جشنواره فجر بدور از هرگونه نظرِ شخصی نسبت به فیلمسازان بود
عضو هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر نیز درباره انتخاب آثار می‌گوید: فیلم‌های منتخب جشنواره فیلم فجر، تنوع و ویترین بسیار خوبی دارند به گونه‌ای که سال آتی شاهد رونق در سینمای ایران خواهیم بود.
«حسین زندباف» تدوین‌گر باسابقه سینمای ایران و عضو هیأت انتخاب چهلمین جشنواره فیلم فجر، بیان کرد که فیلم‌های منتخب جشنواره سال پررونقی را برای سینمای ایران به ارمغان خواهند آورد.
وی با بیان اینکه هیچ فیلمی بدون پروانه نمایش نمی‌تواند در مسابقه اصلی شرکت کند بیان کرد، فیلم‌هایی که دارای مشکلاتی باشند مطمئن باشند می‌توانند با گفت‌وگو با معاونت نظارت و ارزشیابی، به نتیجه برسند و فیلمشان پروانه نمایش بگیرد.
برنده سیمرغ بهترین تدوین برای فیلم‌های «حمله به اچ 3» و «چشم شیطان» در پاسخ به سؤالی درباره پیشرفت و ارتقای کیفی در فیلم‌های این دوره بیان کرد که به سینمای ایران باور دارم اما تمام فیلم‌های سال قبل را تماشا نکردم و نمی‌توانم نسبت به آنها مقایسه کنم اما آنچه که ما به عنوان هیأت انتخاب مشاهده کردیم نشان می‌داد که فیلم‌های امسال از نظر کیفیت و ساخت کارهای خوبی هستند.
زندباف درباره تنوع ژانر در این دور از جشنواره بیان کرد که ویترین بسیار خوبی از سینمای ایران در جشنواره فیلم فجر مشاهده خواهید کرد.
وی در پایان درباره انتخاب‌های نهایی بیان کرد که تمام فیلم‌ها بصورت آزادانه و بدور از نظر به اینکه چه کسی فیلم را ساخته است، انتخاب شده است. برخی از فیلم‌ها حتی تیتراژ نداشت و معلوم نبود چه کسی ساخته است برای همین می‌توانستیم راحت‌تر درباره فیلم نظر بدهیم.
انتخاب سفارشی آثار برای فجر واقعیت ندارد
دبیر سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر نیز درباب انتخاب آثار گفت: می‌توانم شهادت دهم که در انتخاب فیلم برای جشنواره، هیچ دخالت و سفارشی صورت نمی‌گیرد.
محمدمهدی طباطبایی‌نژاد، درباره حواشی انتخاب فیلم‌های بخش سودای سیمرغ جشنواره چهلم گفت: همیشه گلایه‌هایی از سوی کسانی که فیلمشان انتخاب نمی‌شود وجود دارد. به نظر من هر کسی هم که در هیات انتخاب حضور داشته باشد و حتی اگر جمع کثیری هم در انتخاب فیلم‌ها کمک کنند هم باز مجبور هستند که تعدادی از فیلم‌ها را کنار بگذارند و برخی را انتخاب کنند.
او ادامه داد: کسانی هم که فیلمشان کنار گذاشته شده، طبیعی است که نسبت به این موضوع اعتراض داشته باشند. از طرفی همیشه در انتخاب فیلم‌ها ممکن است که تعدادی از فیلم‌ها نزدیک به هم باشند و منتقدان و کارشناسان هم نظرات متفاوتی داشته باشند. بالاخره هر جشنواره‌ای هیات انتخابی دارد و این قاعده همه جشنواره‌ها است که یا در طول سال انتخاب‌گرانی با دبیر همکاری کرده و فیلم‌ها را انتخاب می‌کنند یا به شیوه امروز هیات انتخاب فیلم‌ها را انتخاب می‌کنند. پس سلیقه هنری آنها ممکن است با سلیقه هنری گروه دیگری اختلاف داشته باشد.
طباطبایی‌نژاد عنوان کرد: در گروه‌های هیات انتخاب حرفه‌ای اختلاف نظرها نمی‌تواند بیش از 10 درصد باشد اما به هر حال ممکن است که اختلاف هم وجود داشته باشد. اگر گروه دیگری هم حضور داشتند باز این انتقادها وجود داشت. بخشی از فرایند انتخاب، سلیقه حرفه‌ای هیٲت‌انتخاب است و زمانی که صحبت از سلیقه به میان می‌آید، انتخاب‌ها متفاوت می‌شود. البته منظور سلیقه‌ای است که نگاه حرفه‌ای در آن دخیل باشد.
او که سابقه حضور در هیٲت انتخاب جشنواره را در کارنامه دارد، اضافه کرد: در همه دوره‌های جشنواره این اتفاق تکرار شده است و گاهی مخالفین صدای رساتری داشته‌اند. البته باید آسیب شناسی کرد و در مواردی هم اتفاق افتاده که نقد منتقدین به جا بوده و خطاهایی اتفاق افتاده است و در مورد فیلم‌هایی که بسیار به هم نزدیک هستند، طبیعی است که خطاهایی هم رخ دهد.
طباطبایی‌نژاد در خصوص نقد وارد بر انتخاب فیلم‌هایی که ساخت ارگان‌های دولتی هستند، گفت: در مورد تولید فیلم‌های دولتی، به عنوان کسی که دبیر جشنواره فیلم فجر بودم، می‌توانم شهادت دهم که در انتخاب این فیلم‌ها هیچ دخالت و سفارشی صورت نمی‌گیرد. البته در مورد انتخاب فیلم‌های ارزشمند، هیات انتخاب گاه مصلحت‌هایی را در نظر می‌گیرند.
البته منظور از ارزش، صرفا فیلم‌های انقلاب و دفاع مقدس نیست بلکه فیلم‌هایی مدنظر است که ارزش محتوایی خاصی دارند و ممکن است هیٲت انتخاب در انتخاب دو فیلمی که در یک رده هستند، این مصلحت را در نظر بگیرند که فیلم ارزشی‌تر انتخاب شود. درواقع ممکن است این اتفاق افتاده باشد اما این به معنای ضعیف بودن فیلم انتخاب‌نشده نیست، کمااینکه فیلم‌هایی هم بوده‌اند که اسپانسر دولتی داشتند و هزینه زیادی برای ساخت‌شان صرف شده بود اما چون کیفیت لازم را نداشتند، انتخاب نشدند.
