فراز و نشیب‌های جشنواره سی‌ونه در سال کرونایی
جشنواره ملی فیلم فجر امسال در پی بحران کرونا و کشمکش‌ها برای برگزاری و چگونگی برگزاری در نهایت بدون هیات انتخاب کارش را پی گرفت .اقدامی که در این سی و نه دوره سابقه نداشته است و می‌توان این تحول را در ادامه سایر تحولات و غافل‌گیری‌های کرونایی قلمداد کرد.
مسعود نجفی مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی در گفت‌وگو با رسانه ها درباره آخرین آمار مرتبط با فیلم‌های متقاضی سی و نهمین جشنواره فیلم فجر با بیان اینکه ۱۱۰ فیلم تا به حال متقاضی حضور در جشنواره ملی فجر شده اند، عنوان کرد: « با پایان مهلت ثبت‌نام در سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر این ۱۱۰ فیلم باید دی‌سی‌پی فیلم‌هایشان را تا ۲۰ دی به دبیرخانه تحویل بدهند تا هیات داوران کار بررسی خود را آغاز کنند». او پیشتر از عدم امکان تمدید مهلت ثبت نام و… هم خبر داده بود.
نکته جالب توجه در این دوره از جشنواره ملی فیلم فجر حضور پرتعداد فیلم اولی‌هاست که با شرایط پیش آمده چنین اتفاقی دور از ذهن هم نبود و سی و دو فیلم متعلق به فیلم اولی‌ها امسال با هم رقابت خواهند کرد. اگرچه در مواجه با چنین اتفاقی طبیعتا دو دیدگاه ممکن است شکل بگیرد؛ اول اینکه حضور فیلم اولی‌ها را می‌توان نشانه‌ای از استقبال جوانان فیلمساز از این جشنواره سی‌ونه ساله دانست و از سوی دیگر ممکن است با چنین برخوردی مواجه شویم که عده ای این دوره از جشنواره فیلم فجر را به خاطر حضور کمتر نام‌های پراشتهار سینمای ایران و رقابت جوانان کم تجربه، دوره ای بی‌کیفیت قلمداد کنند که به نوعی در تصرف فیلمسازان تازه نفس است که شاید در این روزهای سخت همین جشنواره را غنیمت دانسته و به همین دلیل به آن روی آورده‌اند. البته باید یادآور شد که هرساله در بین همین جوانان کم تجربه سینماگر، نشانه هایی از فیلمسازانی باآتیه دیده شده است.
در این دوره از جشنواره شاید اتفاقی که فیلم اولی‌ها یا همان فیلمسازان بخش «نگاه نو» تجربه می‌کنند این است که با یک داوری یک دست‌تر مواجه خواهند شد به این دلیل که برخلاف سال های قبل، همه فیلم‌ها قرار است در کنار هم و فارق از اولی یا غیر اولی بودن داوری شوند؛ اینکه چنین اتفاقی موهبتی برای اولی‌های سینمای ایران محسوب می‌شود یا نه را باید بعد از واکنش و برخورد داوران و فیملسازان پس از اعلام برگزیدگان بررسی کرد.
روابط عمومی سازمان سینمایی همچنین در مورد تعداد فیلم‌های هر بخش و چگونگی نمایش آنها هم توضیح ارائه داده و گفته است در دوره‌های گذشته حدود ۲۰ فیلم در بخش‌های مختلف، نامزد دریافت جایزه می‌شدند بنابراین اگر شرایط نمایش فراهم شود، پیش‌بینی می‌شود ۲۰ فیلم برای نمایش داشته باشیم که برنامه‌ریزی‌ها به این صورت خواهد بود که روزی دو فیلم به نمایش دربیاید.
همچنین اگر نمایش فیلمی در جشنواره اتفاق بیفتد، این اکران برای فیلم‌هایی که نامزد دریافت جایزه شده‌اند، صورت می‌گیرد و عنوان شده که برنامه این نمایش‌ها هم به گونه‌ای خواهد بود که با ساعت منع تردد شبانه تداخلی نداشته باشد.
البته ظاهرا سی‌و نهمین جشنواره ملی فیلم فجر امسال هم داستان قدیمی پروانه ساخت ویدئویی یا سینمایی را مصرانه ادامه می دهد و بر اساس همین ماجرای دنباله دار که هرسال چالش‌های متعددی را ایجاد کرده است مسعود نجفی گفته است: «۱۱۰ فیلم در این دوره از جشنواره ثبت‌نام کرده‌اند که پیش‌بینی می‌شود پنجاه درصد از این تعداد که اکثر آنها ویدیویی هستند، با آیین‌نامه مغایرت داشته باشند». در این‌باره محمد مهدی طباطبایی‌نژاد دبیر جشنوار هم در گفت‌وگو با ایسنا تاکید کرده است:« تعداد آثاری که در نهایت به داوری می‌رسند، شاید از ۵۰ فیلم هم کمتر شود چون بجز آنهایی که با قوانین جشنواره مطابقت داده و حذف می‌شوند، باقی باید طبق تاریخ اعلام شده قبلی، نسخه DCP را برسانند چرا که داوری روز ۲۰ دی آغاز می‌شود. بنای ما بر این است که حتی اگر تعداد کمتری فیلم هم تا این زمان به جشنواره برسند، همان‌ها را فقط داوری کنیم».
سال‌های گذشته در گفت‌وگوهای متعددی سینماگران به این نکته مکررا اشاره داشته‌اند که امری تحت عنوان پروانه‌های ویدئویی امروزه بی‌معناست و قوانین صدور پروانه ویدئویی مربوط به دوره نگاتیو و ۳۵ میلی‌متری است که طبیعتا امروز منسوخ شده است!
همچنین بر اساس گفته های مدیر روابط عمومی جشنواره درباره ساز و کار حضور خبرنگاران به این دلیل که فرصت بررسی لیست رسانه های متقاضی زمان‌بر است، امسال براساس لیست سال گذشته و فعالیت رسانه‌ها از خبرنگاران برای حضور در جشنواره و پوشش اخبار آن دعوت به عمل می آید. احتمالا با توجه به لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تعداد خبرنگاران در کاخ جشنواره هم کمتر از پنجاه درصد خواهد بود.
دبیر جشنواره فیلم فجر نمایش فیلم برای صاحبان آثار، اصحاب رسانه قطعی عنوان کرده است:« ما نمایش فیلم‌ها را برای صاحبان آثار، اصحاب رسانه و منتقدان تقریباً قطعی کرده‌ایم، سالن‌ها هماهنگ و کارهای مربوط به آن انجام شده است، مگر اینکه ستاد مقابله با کرونا اجازه این کار را ندهد».
در بخش دیگری از اخبار مربوط به جشنواره ملی فیلم فجر، برج میلاد را به خاطر داشتن شرایط لازم برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی به احتمال زیاد به عنوان مقر اصلی جشنواره عنوان شده که میزبان نشست‌های خبری فیلم‌ها هم خواهد بود و پردیس ملت به عنوان سینمای دوم برای نمایش فیلم‌ها در نظر گرفته می‌شود.
یکی از نکات جالب جشنواره کارگردانانی هستند که اولین فیلم‌های سینمایی خود را در این شرایط بحرانی ساخته اند و در این جشنواره با همه تفاوت‌هایش می‌خواهند اثرشان را ارائه دهند مثل حمیدرضا آذرنگ که با «روزی روزگاری آبادان» ثبت نام کرده است یا ستاره اسکندری که «خورشید آن ماه» را به عنوان اولین فیلم سینمایی خود کارگردانی کرده است. همینطور نام هوشنگ گلمکانی منتقد پیشکوست سینما هم با اولین فیلمش به نام «آهو» در جمع فیلم اولی ها دیده می‌شود و حسین سهیلی‌زاده هم با سال ها سریال سازی امسال با فیلم سینمایی «نیلگون» وارد سینما شده است.
همچنین آثاری که به دلایل مختلف در جشنواره سال گذشته رد شده اند مثل فیلم سینمایی «گورکن» به کارگردانی کاظم ملایی در تلاش هستند تا بعد از گرفتن تایید از داوران سال گذشته امسال بار دیگر شانس خود را در جشنواره فیلم فجر ۳۹ امتحان کنند.
در آخر اینکه در لیست منتشر شده توسط روابط عمومی سازمان سینمایی، نام فیلمسازانی که هنر و تجربه در این سالها میزبان آثارشان بوده در این دوره از جشنواره به چشم می‌خورد که باید دید در ادامه فعالیت‌هایشان آیا راه هنری و تجربی در سینما را ادامه داده‌اند یا به خاطر مسائل مربوط به گیشه و جشنواره پسندی سعی در رفتن مسیر دیگری در دنیای فیلمسازی داشته اند؛ مصطفی گندمکار، کاظم ملایی، شهرام مسلخی، بهروز نشان و… از جمله این فیلمسازان هستند.
براساس پیش‌بینی و برنامه ریزی‌های انجام شده برای جشنواره ملی فیلم فجر، ۱۲ بهمن ماه فهرست نامزدها منتشر می‌شود و آنهایی که به لیست نهایی راه یافته اند را معرفی می‌کنند. فیلم‌های نامزد شده در صورتی که کرونا همراهی کند و شرایط بحرانی‌تر از حالا نباشد، نمایش محدودی برای رسانه ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی خواهند داشت و پس از آن ۲۲ بهمن ماه فیلم های برگزیده معرفی شوند.
