خسرو آواز ایران درگذشت
محمدرضا شجریان، موسیقی‌دان و خواننده پرآوازه ایران، چهار سال پس از آن‌که برای آخرین بار جلوی دوربین ظاهر شد و اعلام کرد ۱۵ سال است به بیماری سرطان مبتلاست، بعدازظهر امروز هفدهم مهرماه قلبش از تپش ایستاد و در ۸۰ سالگی درگذشت.
همایون شجریان با انتشار تصویری سیاه در صفحه اینستاگرام شخصی خود، با این جمله خبر را تأیید کرد: خاک پای مردم ایران به دیدار معشوق پرواز کرد.
محمدرضا شجریان طی سه چهار سال اخیر همزمان با تشدید بیماری بارها در بیمارستان بستری شده بود.
جزئیات تشدید بیماری این هنرمند شناخته شده موسیقی ایران، زمانی رسانه‌ای شد که بهمن ماه ۹۸ خبر رسید که شجریان در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری شده است. شرایطی که تا اسفند ماه نیز به صورت متناوب ادامه داشت. در همین شرایط بود که همایون شجریان در شامگاه سوم اسفند ۹۸ به میان مردمی که شبانه در بیمارستان جم تهران حضور پیدا کرده بودند، آمد و در سخنانی روند بیماری و درمان پدر را اینگونه تشریح کرد؛ «از سه چهار سال قبل که پدر در آمریکا مجبور به رادیوتراپی شدند، این رادیوتراپی عوارض سویی به همراه داشت که شرح آن را بعدها در رسانه‌ها هم مطرح خواهم کرد. همان زمان بنده را خواستند که به آمریکا بروم. با مشکلاتی همچون اخذ ویزا و داستان‌های دیگر، خود را به آنجا رساندم. شرایط ایشان آن روز به گونه‌ای بود که دکترها او را جواب کردند و حتی گفتند تا یک هفته دیگر بیشتر زنده نخواهند بود چرا که حدود یک هفته بود که پدرم نه آب خورده بود و نه غذا. […] به دلایل عوارض همان رادیوتراپی و تورم مغز، مراحل پیچیده‌ای طی شده بود و سرانجام هم پزشکان پدر را جواب کردند اما بنده اصرار کردم در صورتی که ایشان عذاب و دردی نداشته باشد، حتی شده برای یک روز هم بیشتر او را برای ما نگه دارند، این کار را بکنند. برای تغذیه در معده‌شان لوله‌ای کارگذاری شد تا بتوانند غذا به او بدهند و همین تغذیه مجدد باعث احیا شد. پس از آن شرایطی را فراهم آوردیم تا به رغم برخی مشکلات پدر را به ایران منتقل کنیم.»
این هنرمند باسابقه موسیقی ایرانی از ابتدای سال ۹۹ در چند نوبت به بیمارستان منتقل و در بخش مراقب‌های ویژه بستری شد که آخرین نوبت آن روز ۱۳ مهرماه بود.
محمدرضا شجریان در مهر ۱۳۱۹ در مشهد به دنیا آمد. پدرش، مهدی شجریان، صدای خوشی داشت و در جوانی آواز می‌خواند، اما آموزشی ندیده بود. او یکی از بهترین قاریان قرآن در مشهد بود و محمدرضای شش ساله که در جلسات قرائت قرآن همراه پدر حضور می‌یافت، خواندن قرآن را آغاز کرد. جلسات قرائت قرآن پدر و پسر از همان موقع به مدت ۱۳ سال به طور مدام و تا سالهای پایانی عمر پدر در اوایل دهه ۱۳۷۰ به طور گسسته ادامه یافت. شجریان اساس موفقیت‌هایی که بعدها در آوازخوانی به دست آورد را نشات گرفته از این جلسات و آموزه‌های پدر می‌دانست. ۲۰ ساله بود که به استخدام اداره آموزش و پرورش خراسان در آمد و معلمی پیشه کرد. در همان سالهای نخست تدریس بود که با سنتور آشنا شد و خود سنتوری ساخت و با آن نواختن را آموخت. سال‌ها بعد نزد فرامرز پایور سنتورنوازی را ادامه داد. در اواسط دهه ۱۳۴۰ بود که به تهران رفت. پیش از آن چند سالی به جدیت برنامه‌های موسیقی رادیو مانند گل‌ها را پیگیری می‌کرد و شیوه بسیاری از خوانندگان مشهور آن زمان مانند ادیب خوانساری، تاج اصفهانی و بنان را از رادیو آموخته بود، اما هنوز به صورت آنچه مرسوم بود نزد کسی آموزش موسیقی ندیده بود. پس از آن بود که آموختن کلاسیک آواز را با اسماعیل مهرتاش، نوازنده تار در جامعه باربد آغاز کرد. در آستانه انقلاب و ماه‌های پس از آن بریدگان مرکز حفظ و اشاعه مانند شجریان، علیزاده، لطفی و مشکاتیان با هدایت ابتهاج کانون چاووش را پایه گذاشتند و فطعاتی بیرون دادند که به انقلابیترین آثار موسیقی سنتی ایران تبدیل شد. تصنیف‌های میهنی او هنوز هم هوادار دارد. «سپیده»، «ایران خورشیدی تابان دارد»، «ایرانی» و «همراه شو » از مهمترین این آثار بودند. در سالهای پس از انقلاب فعالیت مشکاتیان با شجریان که نسبتی سببی نیز داشتند بیش از گذشته شد. شجریان آخرین بار در ایران در سال ۱۳۸۷ ذر ایران کنسرت برگزار کرد. او خطاط زبدهای بود که در انجمن خوشنویسان ایران تا مرحله ممتازی پیش آمده بود و علاقه فراوانی به باغبانی، عکاسی، نجاری و کوهنوردی داشت.
نام شجریان با موسیقی معاصر ایران چنان گره خورده که او را مهمترین چهره موسیقی سنتی و اصیل ایران در یک قرن گذشته می‌دانند. کسی که پل میان قدما و نسل متاخر خوانندگان ایرانی بوده، شیوه طاهرزاده، اقبال السلطان و تاج را فرا گرفته، اساتیدی چون عبادی، پایور، برومند و دوامی داشته، با نوازندگانی مانند شهناز، ورزنده، شریف، بدیعی، لطفی، علیزاده و مشکاتیان کار کرده، آموزگار بیشتر خوانندگان مطرح چهار دهه اخیر همچون شهرام ناظری و همایون شجریان بوده است. کمتر هنرمندی مانند شجریان در ایران بوده که طیف‌های مختلفی از جامعه را به این گستردگی در میان مخاطبانش داشته باشد. ریاست شورای عالی خانه موسیقی، رییس موسسه فرهنگی هنری دل آواز، بنیانگذار گروه موسیقی شهناز، فعالیت مستمر در عرصه ساخت ساز و خوشنویسی و برگزاری چندین نمایشگاه داخلی و خارجی با همین موضوع، چهره برتر خوانندگی در چندین رویداد بین‌المللی معتبر از جمله فعالیت‌های صنفی محمدرضا شجریان در عرصه موسیقی است. او تا چند سال بعد از شروع به کار خود در عرصه موسیقی به تلاوت قرآن و خواندن ادعیه‌ها نیز مشغول بود که دعای ربنا از پرمخاطب‌ترین آثار این هنرمند موسیقی است. شجریان در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت جایزه پیکاسو و دیپلم افتخار از طرف سازمان یونسکو در پاریس شد و در سال ۲۰۰۶ میلادی نشان موتزارت را از سازمان یونسکو دریافت کرد.
پیکر زنده‌یاد شجریان طبق برنامه‌ریزی برای تدفین و خاکسپاری به زادگاهش مشهد مقدس منتقل خواهد شد.
«پردیس سینمایی اصفهان سیتی سنتر» درگذشت محمدرضا شجریان را به خانواده ایشان، هنرمندان، اهالی رسانه و موسیقی تسلیت می‌گوید.
