«حاجی آقا آکتور سینما» در پردیس سینمایی اصفهان سیتی سنتر
«حاجی آقا آکتور سینما» در پردیس سینمایی اصفهان سیتی سنتر
پردیس سینمایی اصفهان سیتی سنتر
«حاجی آقا آکتور سینما» را بسیاری از کارشناسان پدر سینمای هنری ایران به شمار می‌آورند. داستان فیلم، داستان مواجه شدن انسان نمونه‌ای ایرانی با پدیده‌های مدرن است. داستانی که تا سال‌ها بعد بارها و بارها تکرار شد.
شاید یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین منابع تصویری ما از شهر تهران در سینما فیلم «حاجی آقا آکتورسینما» باشد فیلمی که در سال ۱۳۱۲ ساخته شد و تصاویر نابی از تهران را به نمایش می گذارد.فیلم در دوره‌ای از تاریخ تهران ساخته شده است که شهر در حال تغییرات گسترده بود، از ساخت فضاهای اداری و دولتی تا تعریض خیابان‌ها و تخریب دروازه‌ها و…به همین دلیل فیلم حاجی آقا آکتورسینما فیلم مهمی در جهت مستند نگاری تهران هم محسوب می‌شود. سینما، تئاتر و کافه سه پدیده مدرن خیابان‌های تهران در اوایل قرن هستند. سه پدیده‌ای که جوان‌های آن عصر نسبت‌شان با مدرنیسم را از طریق دوری و نزدیکی به این سه پدیده تعریف می‌کردند. داستان فیلم «حاجی آقا آکتور سینما» درباره رژیسوری (کلمه فرانسوی معادل کارگردان) است که دنبال سوژه تازه‌ای می‌گردد. حاجی آقا پدر همسر او مخالف کار سینما است اما کارگردان با کمک نوکر حاجی ساعت او را می‌دزدد و حاجی در خیابان‌های تهران، پارک ملی و عمارت کافه پارس همه جا را دنبال رباینده پشت سر می‌گذارد و کارگردان پنهانی از همه این احوالات او فیلم می‌گیرد. در آخر کارگردان،پدر همسرش را به سالن سینما دعوت می‌کند و وقتی حاجی خودش را روی پرده تماشا می‌کند، نفس کار را مفید دریافته و به کار سینما برای دختر و دامادش رضایت می‌دهد.
در «حاجی آقا آکتور سینما» تضاد بین نگاه سنتی با تجدد که در مخالفت حاجی با سینما تجلی پیدا کرده، پایان خوشی دارد اما عملا این تضاد تا سال‌ها به قوت خود باقی ماند و بعدها در مخالفت با سایر نشانه‌های تجدد و تکنولوژی خودش را بازتعریف کرد.
«حاجی آقا..» دومین فیلم اوانس اوگانیانس بعد از «آبی و رابی» بود. اوگانیانس از مهاجران روس بود که از اولین حاملان تجدد در جامعه ایران اواخر قاجار بودند. او که فرزند یک تاجر ارمنی-روس بود در عشق‌آباد ترکمنستان متولد شد. او در ۳۰ سالگی از شوروی به مشهد و سپس تهران مهاجرت کرد و تا پایان عمر قادر به تکلم راحت به فارسی نبود و کلاس‌هایش را بیشتر به ترکی برگزار می‌کرد.
اوگانیانس در ایران ابتدا فیلم «آبی و رابی» را ساخت و سپس مدرسه عالی آرتیستی سینما، اولین موسسه آموزشی تاریخ سینمای ایران، را تاسیس کرد و از ۱۳۱۱ فیلم‌برداری «حاجی آقا..» را با کمک هنرجویان مدرسه‌اش آغاز کرد. کوشش‌های او اما در زمینه سینما،با موفقیت چندانی همراه نشد و در سال ۱۳۱۷ ایران را به مقصد هندوستان ترک کرد. زندگی اوگانیانس فراز و نشیب‌های عجیبی داشت. در هند به خاطر فعالیت سیاسی برای استقلال هند از انگلیس به زندان افتاد. بعد از جنگ جهانی دوم از طریق بندرانزلی به ایران مهاجرت کرد، اسلام آورد و نام فامیل مژده را برای خود انتخاب کرد، مطبی برای درمان طاسی سر افتتاح کرد، با عنوان پروفسور اوانس گریگوری اوهانیان (مژده) دنبال اختراعات تازه رفت و سرانجام در ۱۳۴۰ در ایران از دنیا رفت. این سرنوشت عجیب و غریب اولین «هنرمند» سینمای ایران بود.
سال ۱۳۱۲ سال بسیار مهمی در تاریخ سینمای ایران است. سالی که دو فیلم «حاجی آقا آکتور سینما» اثر صامت اوانس اوگانیانس و «دختر لر» فیلم ناطق عبدالحسین سپنتا ساخته یا نمایش داده شدند. سینمای ایران بعد از سپنتا و اوگانیانس دوره فترتی را آغاز کرد که تا سال ۱۳۲۹ و تولید دوباره فیلم‌های ایرانی ادامه پیدا کرد. اما در دوره جدید سازندگان فیلم‌ها دغدغه‌های فرهنگی سپنتا و هنری اوگانیانس را نداشتند.
نسخه ترمیم‌شده فیلم «حاجی آقا آکتور سینما» به کارگردانی اوانس اوگانیانس در باشگاه فیلم هنروتجربه با همکاری فیلم‌خانه ملی ایران روز یکشنبه، اول دی ماه ساعت ۱۹:۳۰ در پردیس سیتی سنتر اصفهان نمایش داده می‌شود.